Podział dysku na partycje w systemie Linux (gpedit)

Zakup i instalacja nowego dysku twardego to jedno z wyzwań przed którym na pewno staniesz. W tym wpisie poszerzymy posiadaną przestrzeń dyskową, do tego celu użyjemy narzędzia gpedit. Od razu zaznaczę, że opisany sposób nie jest jedyny – ale od czegoś trzeba zacząć 🙂

Informacje o dyskach

Do komputera zostały podpięte dwa nowe dyski (każdy o pojemności 25 GB). Zanim przejdziemy do tworzenia partycji musimy zweryfikować, czy są one „widoczne” dla systemu. Informacja o dyskach pojawia się już w momencie uruchamiania systemu. Aby przejrzeć te informacje wydaj polecenie: dmesg | grep sd. Polecenie wyświetli informacje o urządzeniach i sterownikach ładowanych podczas startu systemu a dodatkowo przefiltruje je pod kątem wyrażenia sd. Czemu sd? – bo w ten sposób system Linux odznacza dyski twarde. Sda oznacza pierwszy dysk, sdb to dysk drugi i kolejno zgodnie z alfabetem. Idąc krok dalej sda1 będzie oznaczało pierwszą partycje dysku pierwszego a np. sdb3 trzecią partycję dysku drugiego.

Po wydaniu polecenia widzimy, że w systemie są obecne trzy dyski – pierwszy (sda) jest podzielony na trzy partycje zaś dwa pozostałe (sdb i sdc) partycji nie posiadają. Dodatkowo jest wyświetlana informacja o rozmiarze dysków.

Dostęp do dysków jest realizowany poprzez katalog /dev – stanowi on odwołanie do urządzeń obecnych w systemie. Dlatego gdy użyjemy polecenia: ll /dev/sd* zostanie wyświetlona lista identyfikatorów dysków i partycji.

Do wyświetlenia listy dysków możemy użyć polecenia: lsblk Dodatkowo wyświetla ono informacje o punktach montowania (o tym za chwilę :-)).

Szczegółowe informacje uzyskamy za pomocą komendy: sudo fdisk -l Wydanie polecenia dostarczy informacje m.in. o: pojemności dysku (punkt 1) oraz strukturze partycji (punkt 2).

Podobne informacje uzyskamy za pomocą polecenia: sudo gdisk <identyfikator_dysku> -l

Podział dysku

Tworzenie partycji rozpoczniemy od dysku o identyfikatorze sdb i utworzymy pojedynczą partycję, której zostanie przydzielone całe dostępne miejsce. 

Utworzenie partycji na dysku sdb

1. Rozpoczynamy od wydania polecenia: sudo gdisk /dev/sdb

2. Dzięki narzędziu gdisk będziemy mogli wykonać postawione przed nami zadanie. Listę dostępnych opcji poznasz wpisując: ? (znak zapytania)

3. Aby utworzyć nową partycję należy wybrać klawisz n (punkt 1). Kreator zada nam kilka pytań jednocześnie będzie sugerował nam odpowiedź. Nieudzielenie odpowiedzi spowoduje wybranie ustawienia proponowanego (pozycja default). Pierwsze pytanie dotyczy numeru partycji – ponieważ jest to pierwsza partycja wybieramy 1 (punkt 2). Rozmiar partycji jest definiowany poprzez określenie pierwszego i ostatniego sektora dysku. Pozostawiamy domyślnie zaproponowaną wartość 2048 (punkt 3). Również ostatni sektor partycji pozostawiamy bez zmian (punkt 4). Ostatnie pytanie dotyczy typu partycji (jej przeznaczenie) i tu ponownie akceptujemy zaproponowaną opcję – 8300 Linux filesystem (punkt 5). Lista wszystkich opcji jest dostępna po wpisaniu: L.

4. Partycja została utworzona (na razie istniej tylko w pamięci komputera) jej właściwości są dostępne po wyborze klawisza: i

Wybór klawisza: w kończy proces tworzenia partycjonowania dysku, tablica partycji zostaje zapisana.

Ab zweryfikować konfigurację możemy posłużyć się znanymi nam już poleceniami: ll /dev/sd* lub lsblk Jak można zauważyć na dysku sdb (punkt 1 oraz 2) istnieje jedna partycja.

Aby prowadzić zapis/odczyt plików, utworzona partycja musi zostać sformatowana – musi zostać utworzony system plików. Ponieważ w systemach Linux najczęściej wykorzystywanym jest ext4 dlatego użyjemy go. Sformatowanie partycji nastąpi po wydaniu komendy: sudo mkfs.ext4 /dev/<identyfikator_partycji> w naszym scenariuszu: sudo mkfs.ext4 /dev/sdb1

Ostatnią (no prawie) czynnością jest montowanie. W systemach Linux punktem montowania jest katalog. Poprzez wybrany katalog uzyskujemy dostęp do partycji. Rozpoczynamy od utworzenia katalogu przyjmujemy, że będzie się on nazywał dyskB i będzie on umiejscowiony w głównym drzewie katalogów – /dyskB. Wydajemy komendę – sudo mkdir /dyskB (punkt 1). Połączenie katalogu z partycją następuje za pomocą polecenia: sudo mount <identyfikator_partycji> <katalog>, czyli sudo mount /dev/sdb1 /dyskB (punkt 2). Weryfikacje punktu montowania wykonamy za pomocą znanego już polecenia lsblk, ale także możemy posłużyć się komendą: df -h (punkt 3). Partycja została zamontowana prawidłowo (punkt 4).

Partycję odmontujesz za pomocą polecenia: sudo umount <identyfikator_partycji> lub sudo umount <punkt_montowania> np. sudo umount /dev/sdb1 lub sudo umount /dyskB

Czas wykonać test zapisu. Po przejściu do katalogu /dyskB (punkt 1) próba utworzenia pliku test (punkt 2) niestety kończy się niepowodzeniem (punkt 3). Wszystkiemu winne są zasady określające prawa dostępu do katalogu – prawo zapisu ma jedynie użytkownik root (punkt 4).

Prawa dostępu do plików/katalogów to temat na odrębny wpis. Dlatego w tym momencie tego zagadnienia nie będę tłumaczył (tematowi będzie poświęcony oddzielny wpis) a jedynie podam gotowe rozwiązanie – dostęp do katalogu uzyskają wszyscy po wydaniu komendy: sudo chmod 777 /dyskB (punkt 1). Polecenie modyfikuje prawa odczytu/zapisu oraz wykonania (punkt 2) dlatego ponowna próba utworzenia pliku test (punkt 3) i zapisu do niego informacji kończy się sukcesem (punkt 4).  

Utworzenie partycji na dysku sdc

Dla utrwalenia wykonajmy proces partycjonowania jeszcze raz, ale tym razem podzielimy dysk na dwie partycje (10 i 15 GB).

Podczas omawiania poprzedniego ćwiczenia napisałem, że rozmiar partycji określany jest poprzez wskazanie pierwszego i ostatniego sektora i jest to prawda, ale definicja rozmiaru w ten sposób jest mało wygodna. Dlatego podczas ustalania wielkości można posłużyć się jednostkami. Jeśli chcemy utworzyć partycje np. 10 GB do definicji wartości ostatniego sektora możemy użyć zapisu: +10G (punkt 1). Oznacza on – do pierwszego sektora dodaj ich tyle aby osiągnąć docelowy rozmiar 10 GB. Można również innych jednostek: K to kilobajty, M to Megabajty zaś T to terabajty.

Pozostało do rozdysponowania 15 GB. Przydzielmy całe dostępne miejsce drugiej partycji. Ponownie wybieramy n, numer partycji zostaje ustalony na 2 (punkt 2) podobnie jak pierwszy sektor (punkt 3). Ponieważ chcemy przydzielić całe dostępne miejsce akceptujemy zaproponowaną wartość sektora końcowego.

Po utworzeniu obu partycji do wyświetlenia ich właściwości posłuż się klawiszem i. Zauważ, że koniec pierwszej partycji i początek drugiej stanowią ciągłość – pomiędzy nimi nie ma wolnego miejsca.

Po utworzeniu partycji pamiętamy o ich zapisaniu. Aby na partycjach prowadzić zapis należy je sformatować oraz zamontować – no ale jak to zrobić to już wiesz 🙂

Pozostaje jeszcze do dopowiedzenia jeszcze jedna kwestia – miej świadomość, że punkt montowania utworzony za pomocą polecenia mount – nie jest „wieczny”. Po restarcie maszyny nie będzie on obowiązywał. Jak wykonać punkt montowania na stałe? Na to pytanie jak i kwestie związane z prawami dostępu do plików opiszę w kolejnych wpisach.